Attached
විශ්වය තුල බිහි වූ ප්‍රඥාවන්තයන් අතුරින් බුදුරජාණන් වහන්සේ සාකල්‍යයෙන්ම ප්‍රඥාවේ ප්‍රතිමූර්තියයි. ඒ උන්වහන්සේගේ මානුශීය හා අතිමානුශීය ගුණයන්ගෙන් ප්‍රකට වේ.එසේම උන්වහන්සේගේ ඥානයට තුල්‍ය වූවෙකු මෙලොව අවිද්‍යමාන බව ගොපකමොග්ගල්ලාන සූත්‍රය විශද කරයි. ඒ අනුව උන්වහන්සේ සතු ෂඩ්අසාධාරණ , දෂබල , චතූර්වෛශාරද්‍ය , ත්‍රිවිද්‍යා ආදී ඥානයන්හි සුවිශේෂත්වය , අනන්‍යතාව මෙන්ම තත් ඥානයන් වර්ගීකරණයෙහි සංවිධිත බව හා පදනම ද මෙම අධ්‍යනයේදී සාකච්ඡා කිරීමට අපේක්ෂිත ය. මෙහිදී විශ්ලේෂණය හා සන්නධාර විශ්ලේෂණය හා තත් ක්ෂේත්‍රය පිළිබඳ රචිත මූලාශ්‍රය අධ්‍යයනය කිරීම වැනි පර්යේෂණ ක්‍රමවේද භාවිතය. බුදුරජාණන් වහන්සේගේ තාදීය ඥාන විෂය පිළිබඳ විමසීමේ දී උන්වහන්සේට පමණක්ම අයත් උන්වහන්සේගේ ඥානය ප්‍රකට වන සුවිශේෂී වූ විභේදනයන් කිහිපයකි. සම්බුද්ධ ඥානය ප්‍රකට වන ඥානයන්, පෞරුෂය ප්‍රකට කරන ඥානය, මානුෂීයත්වය ප්‍රකට කරන ඥානයන්, අතීමානුෂීයත්ව ප්‍රකට කරනු ලබන ඥානයන් හා බුද්ධ ගුණයන් ප්‍රකට කරන ඥානයන් වශයෙන් සූත්‍රානුසාරයෙන් හඳුනාගත හැකිය. සම්බුද්ධ ඥානය ප්‍රකට අසාධාරණ නම් ඥාන සයක් ( ඡ ඥාණානි අසාධාරණානි සාවකෙහි ) පටිසම්භිදාමග්ගය ඉස්මතු කරයි. අසාධාරණ ඥානයන් අතුරෙහි ම බුදුගුණයන්, මානුෂීය හා අතිමානුෂීය ගුණයන් ප්‍රකට ඥානයන් අන්තර්ගතය. ඉන්ද්‍රීයපරොපරියත්ත, ආසයානුසය, යමකපාටිහාරී, මහා කරුණා සමාපත්ති, සර්‍වඥතා, වශයෙන් තත් ඥානයන් විද්‍යාමානය. දශබල නම් ඥානය ප්‍රභේදයක් මහාසීහනාද සූත්‍රයෙහි විද්‍යාමානය. ඨානාඨාන, කම්මවිපාක, සබ්බත්ථගාමිණීපටිපදා, නානාධාතුපටිවෙධ, නානාධිමුත්තික, ඣානාදී සංකිලෙස, පුබ්බේනිවාසානුස්සති, දිබ්බවක්ඛු, ආසවක්ඛය ආදී ඥානයන් දැක් වේ. එයට අමතරව බුදුරදුන් සතුව පවත්නා අෂ්ටවිද්‍යා ඥාන ද මෙහිලා සුවිශේෂීය. විපස්සනා ඥාන, මනෝමයිද්ධි ඥාන, ඉද්ධිප්පබේද ඥාන, දිබ්බසොත ඥාන, චෙතොපරිය ඥාන, පුබ්බේනිවාස ඥාන, දිබ්බචක්ඛු ඥාන, ආසවක්ඛය ඥාන එම ඥානයන් නියෝජනය කරයි. බුදුරජාණන් වහන්සේට ස්වකීය ශක්තීන් පිළිබඳ පවත්නා ප්‍රතිඥාවන් තුළින් පිළිබිඹු වන පෞරුෂීය ඥාන සතරෙකි. එනම් චතුර්වෛශාරද්‍ය ඥානයයි. සම්මා සම්බුද්ධ යැයි ප්‍රතිඥා කළ හැකි ඥානය, ආශ්‍රවයන් ක්ෂය කිරීම පිළිබඳ ප්‍රතිඥා කිරීමට ඇති ඥානය, අන්නතරායකර ධර්මයන් පිළිබඳ පවත්නා ප්‍රතිඥාවයි. ධර්මය පුද්ගලයාගේ පීඩාවට පත්කරවන්නක් ලෙස කිසිවෙකුට චෝදනා කළ නොහැක ආදී වශයෙන් මහා සිහනාද සූත්‍රය එම පෞරුෂීය ඥානයන් පෙන්වා දෙයි. එසේම උන්වහන්සේගේ අතිමානුෂීයත්වය ප්‍රකට කරනු ලබන ත්‍රිවිද්‍යා නම් ඥාන වර්ගීකරණයකි. එනම් පුබ්බේනිවාසානුස්සති ඥානය, දිබ්බචක්ඛු ඥානය හා ආසවක්ඛය ඥානය වශයෙනි. මේ අයුරින් බුදුරජාණන් වහන්සේ තුළ පැවැති ඥානය බුද්ධ ඥානය ම බවත් එහි විවිධ අවස්ථාවන් හා විවිධ ස්වභාවයන් මත වර්ගීකරණයක් මෙන්ම ප්‍රභේද ගත කිරීමක් විද්‍යමාන වන බව නිගමනය යි.
